یکی از خواسته‌ها و دغدغه‌های ما این است که عدالت به‌عنوان یک ارزش اخلاقی در جامعه وجود داشته باشد، اما اینکه هرکدام از ما در خانواده خود چقدر برای ایجاد عدالت تلاش می‌کنیم، نکته مهمی است که پاسخ به آن می‌تواند بسیاری از مشکلات را حل کند.
متأسفانه برخی از والدین با اصول تربیتی آشنایی کافی ندارند به همین دلیل، در تربیت فرزندان دچار تبعيض و بی عدالتي می گردند. اساساً يکي از چيزهايي که امر تربيت را مختل مي کند، تبعيض و فرق گذاشتن بين فرزندان مي باشد. تبعيض و بی عدالتي در برخورد با فرزندان از هر جهتي (عاطفي، روحی و روانی و …) روی فرزندان تأثیر می گذارد و موجب حسادت، کينه، مقایسه های ناروا و بروز برخی مشکلات بين فرزندان مي شود.
پدر و مادر بايد بدانند که همه فرزندان در يک سطح نيستند و هر کدام در زمينه اي استعداد دارند و اين نبايد سبب تبعيض بين فرزندان شود.
البته این را بدانید که بسیاری از این گونه بی مهری ها، تبعیض ها و فرق گذاشتن ها به واسطه ضعف فرهنگی و ناآگاهی والدین یا یکی از آنها نسبت به وظایف خود نسبت به فرزندان و عدم آشنایی آنان از اصول صحیح تربیتی ناشی می گردد و ممکن است خیلی عمدی نبوده باشد. گاهی برخی از فرزندان، توانایی و استعداد خاصی دارند و یا جذابیت و زیبایی چشمگیری دارند و یا حتی بیماری و معلولیت و مشکل خاصی دارند که همه این ها به نوعی باعث می شود که توجه والدین بیش از سایر فرزندان به آنها معطوف گردد که همین عامل ممکن است خواسته یا ناخواسته، زمینه تبعیض و بی عدالتی را فراهم کند.
حتماً این داستان معروف را شنیده‌اید که مردی یک ساندویچ برای دو پسر خود گرفت. به اولی گفت: تو نصف کن! و به دومی گفت: تو انتخاب کن! این پدر در حقیقت به فرزندانش عدالت را به شکل ملموس آموزش داد که اگر اولى ساندویچ را به شکل نامساوى نصف کند، عدالت را برای خود سلب کرده چراکه دومی سهم بیشتر را برای خود برمی‌دارد. پس پسر اول مجبور است از همان ابتدا ساندویچ را به شکل مساوی تقسیم کند؛ اما می‌توان به موضوع عدالت در خانه علمی‌تر نگاه کنیم.
عدالت به معنای رساندن حق هر حق‌دار به آن است. با این توصیف برقراری عدالت بین فرزندان در محیط خانواده نیازمند توجه به سه اصل مهم است؛ «سن»، «جنسیت» و «سطح توانمندی‌های فرزندان».عدالت جنسیتی در خانواده بین دختران و پسران به این معنا نیست که هر آنچه برای دختران مهیا می‌شود، همان را عیناً برای پسران هم مهیا و اجرا کنیم. وظیفه والدین، برطرف کردن نیاز‌های فرزندان است، اما در این مسیر باید توجه داشته باشند که در رفع نیازها، تفاوت‌های بچه‌ها را به جهت سن، جنسیت و توانایی آنها لحاظ شود.
و اماروش های برقراری عدالت میان فرزندان:
1ـ استعداد فرزندانتان را کشف کنید
پدر و مادر باید توانایی کشف استعداد‌های فرزندانشان را داشته باشند. گاهی ممکن است در یک خانواده چند فرزندی، یکی از فرزندان ذوق و استعداد جدی در زمینه موضوعات هنری و بچه‌ای دیگر ذوق و استعداد علمی مثل علوم ریاضی داشته باشد.برقراری عدالت بین فرزندان زمانی محقق می‌شود که ما به آنها کمک کنیم استعدادهایشان شکوفا شده و در مسیر صحیح رشد مورداستفاده قرار بگیرد.
2ـ حواسشان را پرت کنید!
در بسیاری از خانواده‌ها، زمانی که فرزندان با یکدیگر دعوا می‌کنند والدین در گام اول را مقصر دانسته و او را تنبیه می‌کنند. در حالی که راه‌حلی که می‌توان در چنین مواقعی بکار برد این است که والدین از قاعده «حواس‌پرتی» استفاده کنند و حواس بچه‌ها را با موضوع یا وسیله دیگری پرت کنند. این قاعده در مورد فرزندانی که سن کمتری دارند بسیار راه گشا باشد.
در مواجهه با دعوای فرزندان، به هر دو طرف دعوا توجه داشته و از حمایت و رسیدگی به یکی از طرفین خودداری کنید. با این نوع رفتار، بچه‌ها دیگر احساس تبعیض و غیرمنصفانه بودن نمی‌کنند.
3ـ منصفانه داوری کنید
گاهی ممکن است نوع مواجهه شما نسبت به دعوای فرزندان بین آنها احساس تبعیض ایجاد کند. در ابتدا به بچه‌ها اجازه صحبت درباره احساساتشان را داده و به حرف‌هایشان گوش دهید. در مواجهه با دعوای فرزندان، به هر دو طرف دعوا توجه داشته و از حمایت و رسیدگی به یکی از طرفین خودداری کنید. با این نوع رفتار، بچه‌ها دیگر احساس تبعیض و غیرمنصفانه بودن نمی‌کنند و شما هم می‌توانید دلیل کارتان را توضیح دهید. در این رابطه می‌توانید به تفاوت نیاز‌های بچه‌ها در سنین مختلف اشاره‌کرده و به آنان یادآوری کنید.
4ـ با فرزندانتان صحبت کنید
زمانی را که همه اعضای خانواده در خانه حضور دارند، مسئولیت و وظایف هر یک را مشخص کنید. آن موقع انتظارات و قوانین خانه را با فرزندان خود در میان بگذارید. به‌طور واضح بیان کنید که هرکدام از فرزندانتان چه وظایفی را در خانه دارند و شما از آنها چه انتظاراتی دارید چه انتظاراتی دارند.
فقط مراقب باشید این انتظارات بیش از دو سه مورد نبوده و با سن و توانایی فرزندتان مطابقت داشته باشد. بعد از خود بچه‌ها بخواهید تعیین کنند که در قبال انجام ندادن وظایف خود و انتظارات شما منتظر چه پیامد و نتیجه‌ای هستند. مثلاً در مورد مرتب کردن اتاق، اگر این وظیفه‌اش را انجام نداد، پیامدش چه چیزی می‌تواند باشد. در مرحله بعد، والدین از بچه‌ها بپرسند که از پدر و مادر خودشان چه انتظاراتی دارند. در طی این گفتگو بچه‌ها متوجه انتظارات والدین از آنها شده و مسئولیت اتفاق‌ها را بر عهده می‌گیرند. والدین برای اینکه از این راهکار نتیجه بهتری دریافت کنند، با گفتگو و ارتباط‌گیری با یک مشاور مسئولیت‌هایی که به فرزندان می‌دهند را چک کنند تا متناسب با سن و شرایط آنها باشد.
در ادامه باید بدانیم من و شما به عنوان فرزندِ چنین والدینی چه وظیفه ای داریم؟
در آموزه های دینی و تعالیم اسلامی، تأکید فراوان به احترام نمودن و حفظ حرمت والدین شده است. از روايات معصومین(علیهم‌السلام) استفاده مي‌شود كه والدين چه مؤمن باشند و چه كافر و چه نيكوكار و چه معصيت كار بايد مورد احترام قرار گيرند و استثنا بردار نيست.مام رضا (علیه‌السلام) در این خصوص مي‌فرمايد: «نيكي و احسان به والدين واجب است گرچه آنها مشرك و کافر باشند، ولي در معصيت خدا نبايد آنان را اطاعت كرد».
امام صادق (علیه‌السلام) نیز در روایت دیگری می‌فرماید: «سه چيز است كه خداوند در آن ها به هيچ كس رخصت نداده است و عذر و بهانه ای را از کسی قبول نمی‌کند: اداى امانت به صاحبش چه نيكوكار باشد و چه بدكار، وفاى به عهد خواه طرف پيمان نيكوكار باشد و يا بدكار و نيكي و احسان به پدر و مادر چه نيكوكار باشند و چه بدكار و گنهکار»
توجه داشته باشیم پدر یا مادرمان در حال حاضر دو نقش را بر عهده دارد، مهمترین نقش او، نقش پدر یا مادری است که در هر صورت و در هر حال به قوت خود باقی است و پدر یا مادرمان هر گونه که باشد و هر خطا و جرمی که مرتکب شود، بالاخره پدر یا مادر ماست و ما در قبال او وظیفه ای داریم. دومین نقش آن ها ، نقش یک فرد خاطی و گنهکار است که این نقش اگر چه برای ما آزار دهنده و رنج‌آور است، ولی بدانیم که نقش دوم ارتباطی به ما ندارد، او خود مسئول رفتارهای ناشایست خویش است که اگر توبه نکند، باید تقاص اَعمال خود را بپردازد. به نظر می‌رسد که ما باید، این دو نقش را از هم تفکیک و مجزّا کنیم و همواره به پدر یا مادر بر اساس نقش پدری یا مادری که دارد، به دیده پدر یا مادر بنگریم و با او رفتار صحیح و منطقی بر اساس تعالیم قرآنی و اسلامی داشته باشیم.
به طور کلی، والدین در قبال فرزندان وظیفه ای دارند و فرزندان نیز در قبال والدین وظیفه ای دیگر دارند و هر کدام در برابر وظیفه ای که بر عهده دارند مورد بازخواست و سؤال قرار می گیرند. بنابراین اگر پدر یا مادرتان به وظیفه خود در قبال شما عمل نکند دلیل بر این نمی شود که شما هم به وظیفه خود در قبال او عمل نکنید. هر کس مسئول اعمال ناشایست خود است.
1ـ ذهنیت خود را نسبت به پدر یا مادرتان تغییر دهید و سعی کنید ارتباط عاطفی خود را با او تقویت کنید و با او به نرمی و ملاطفت رفتار نمایید.
2ـ نگرش تان را تغییر دهید.شما نمی توانید گذشته را جبران کنید و یا رفتار تبعیض آمیز پدر یا مادر خود را به سهولت عوض کنید، ولی می توانید کاری کنید که کمبودها جبران گردد، اگر شما با تکیه بر اعتماد به نفس و توانایی‌های خودتان کار کنید؛ اگر شما خودتان را بشناسید و قبول داشته باشید و خودتان را با خواهرتان و دیگران مقایسه نکنید و اصلاً برای‌تان مهم نباشد که پدر و مادرتان و دیگران در مورد شما چه می گویند، اگر دنیا هم مقابل شما قرار بگیرند و حتی اگر کسی هم به شما توجه نکند، خواهید گفت: «اهمیتی ندارد».
3ـ بکوشید خاطرات تلخ گذشته را از ذهن خود بیرون بریزید و اجازه ندهید تا آن خاطرات در قالب افکار منفی و مزاحم به ذهن تان هجوم بیاورند تا با نشخوار ذهنی دچار وسواس فکری در این زمینه گردید به صورتی که آن افکار، در یک چرخه بی پایان و تکرار شونده شما را آزار دهند. می توانید كش نازکي به مچ دست خود ببنديد و با شروع افکار منفی و مزاحم، آن كش را بكشيد و رها كنيد تا اندک سوزشی در مچ دست‌تان ایجاد شود و سپس شروع به شمارش معكوس نماييد. مثلاً عدد 100 را انتخاب كنيد و سعي نماييد هفت تا هفت تا از آن كم كنيد تا به صفر برسيد؛ تا با احساس دردى كه روى مچ دست‌تان ايجاد مى شود و نیز با شمارس اعداد، از آن فضاى روانى بيرون آیيد و ناخودآگاه موضوع ذهنى‌تان عوض شود.
4ـ سعی کنید مهارتی را به دست آورید و خود را توانمند نمایید، این طوری پدر و مادرتان نسبت به شما امیدوار می‌گردند و به شما افتخار خواهند نمود. گاهی وقت‌ها عامل بدرفتاری والدین، خود فرزندان هستند به گونه‌ای که برخی فرزندان تلاش‌های شبانه‌روزی والدین را نادیده می‌گیرند و به جای درس خواندن و یا دنبال حرفه و کاری درست رفتن، سراغ بازی و تفریح می‌روند و یا دل به درس و کار نمی‌دهند و با شیوه والدین‌شان را از خود رنجیده خاطر می‌سازند و باعث می‌شوند که آنها رفتار خوب و عادلانه‌ای با فرزندان خود نداشته باشند. شما نیز باید ببینید و از خودتان سؤال کنید که شما چه کار کرده‌اید و یا چه می‌کنید که پدرو مادرتان با شما رفتار تبعیض‌آمیز دارند و به شما توجهی نمی‌کنند؟
پی نوشت: لطفا نظرت در مورد این پست برام بنویس.
به نظرت این سبک در بیان مطلب خوبه؟
